De Best Verzorgde Boeken

Introductie

Stichting De Best Verzorgde Boeken viert ieder jaar het beste dat de grafische sector voortbrengt: 33 boeken die met hart en ziel zijn gemaakt. Boeken die zich sterk onderscheiden in de combinatie van zeer goed ontwerp, opdrachtgeverschap en kwalitatief hoogstaande lithografie, druk en bindwijze. De jurering vindt ieder jaar eind januari plaats.

Alle aspecten van de grafische sector worden vertegenwoordigd in de verkiezing van De Best Verzorgde Boeken. Drie pijlers stutten deze verkiezing:

  • de jurering eind januari (inzendingen in december) en de bekendmaking in maart
  • het ontwerp en de productie van de catalogus over de selectie van dat jaar
  • de tentoonstelling in het Stedelijk Museum in Amsterdam in het najaar. De catalogus wordt daar gepresenteerd. Daarna worden De Best Verzorgde Boeken op diverse locaties getoond in binnen- en buitenland.

Om nieuwe generaties van jonge ontwerpers te inspireren bestaat sinds 2016 ook een studentenjury bij de verkiezing van De Best Verzorgde Boeken. Vijf jonge ontwerpers in opleiding kiezen hun eigen selectie en maken een catalogus. Hun selectie is onderdeel van de tentoonstelling in het Stedelijk Museum.

Korte geschiedenis

Met een historie die teruggaat tot 1926 is de jaarlijkse uitverkiezing door een vakjury van de Nederlandse Best Verzorgde Boeken de oudste van Europa. De continuïteit is enige malen onderbroken geweest. We onderscheiden drie periodes: 1925 – 1932, 1948 – 1971 en 1986 t/m nu.

De eerste keurcollectie (50 boeken), zoals de verzameling best uitgevoerde boeken in Nederland genoemd werd, was een initiatief van het Nederlandsch Verbond van Boekenvrienden (NVB) en dan vooral van ontwerper S.H. de Roos. De economische crisis en de jaren dertig betekende het einde van de eerste periode.

Vanaf 1948 was er weer een verkiezing (onder auspiciën van de CPNB) tot aan 1971 toen er helaas geen geld meer bij elkaar gebracht kon worden voor een catalogus, de belangrijkste, letterlijk  tastbare drager van de verkiezing. Toen Henk Kraima in 1986 directeur werd van de Stichting CPNB heeft hij zich sterk gemaakt voor de terugkeer van de Best Verzorgde Boeken. Het jaarlijks bekronen en daarmee ontwikkelingen tonen in de zich steeds vernieuwende grafische industriële vormgeving bleek weer voldoende draagvlak te hebben in het boekenvak, de grafische industrie en aanpalende culturele instellingen (zoals het Stedelijk Museum). Dankzij financiële steun van het Ministerie van Welzijn, Volksgezondheid en Cultuur konden er na vijftien jaar afwezigheid weer Best Verzorgde Boeken worden bekroond, wederom onder de vleugels van de CPNB.

Toen de overheidsfinanciering stopte is er voor gekozen om in 1998 de activiteit in een aparte stichting onder te brengen waardoor sponsoring mogelijk werd. In de stichting werkten drie twee brancheorganisaties samen, namelijk de Stichting CPNB (Collectieve Propaganda van het Nederlandse Boek), de BNO (Beroepsorganisatie van Nederlandse Ontwerpers) en de Grafische Cultuur Stichting. De dagelijkse leiding was in handen van directeur Just Enschedé. Financiële ondersteuning werd verleend door Pictoright (Amsterdam), papierleverancier Antalis en L. van Heek Textiles (Losser). In 2015 nam Enschedé afscheid en werd hij opgevolgd door Esther Scholten, die tevens werkzaam is bij de CPNB. De Best Verzorgde Boeken wordt inmiddels nog steeds mede mogelijk gemaakt door Pictoright, maar Antalis is vervangen door papierleverancier Igepa Nederland; ook L. van Heek Textiles ondersteunt nog.

De wat ouderwetse term ‘best verzorgd’ is altijd gehandhaafd in het bewustzijn dat de jury’s in de eerste plaats boeken uitverkiezen en niet alleen boekontwerpen. In ieder goed gemaakt boek ontmoeten inhoud en vorm elkaar; ieder goed gemaakt boek komt voort uit een samenwerking tussen een opdrachtgever (meestal een uitgever), een ontwerper en de grafische industrie. De rolverdeling tussen de verschillende partners wisselt steeds.

De Best Verzorgde Boeken wordt mede mogelijk gemaakt door Igepa Nederland, BNO/Pictoright (Amsterdam) en L. van Heek Textiles (Losser).

Financiering

De Best Verzorgde Boeken wordt vandaag de dag nog steeds mede mogelijk gemaakt door Pictoright en L. van Heek Textiles. Vanaf 2018 treedt ook Igepa Nederland op als trouwe partner. In 2021, 2022 en 2023 ondersteunde ASF Goede Doelenfonds De Best Verzorgde Boeken met een substantieel bedrag .

Missie

De Stichting heeft als missie om het belang van kwalitatief goede boekverzorging van Nederlandse makelij in de breedste zin van het woord te bevorderen.

Visie

Nederland kent een lange traditie van uitmuntende boekverzorging. Dit betreft de kwaliteit van de Nederlandse ontwerp- en uitgeeftraditie evenals het technische meesterschap van lithografie, drukken en binden op Nederlandse bodem. De wat ouderwetse term ‘best verzorgd’ is altijd gehandhaafd in het bewustzijn dat de jury’s in de eerste plaats boeken uitverkiezen en niet alleen boekontwerpen. In ieder goed gemaakt boek ontmoeten inhoud en vorm elkaar; ieder goed gemaakt boek komt voort uit een samenwerking tussen een opdrachtgever (meestal een uitgever), een ontwerper en de grafische industrie. De rolverdeling tussen de verschillende partners wisselt steeds. Het niveau van het Nederlands ontwerp inclusief de grafische boekverzorging dient jaarlijks bekroond te worden om zo het belang ervan in binnen- en buitenland te onderstrepen.

Bestuur

Het bestuur bestaat uit:
voorzitter: Madeleine van Lennep, oud-directeur BNO
penningmeester: Eelco van Welie, directeur NAI010 uitgevers
bestuurslid: Martijn Kicken, Grafisch adviseur NPN drukkers

Directeur

De directeur van de stichting is Esther Scholten.
Te bereiken op info@debestverzorgdeboeken.nl